Kunstkapellekestour

Met de Kunstkapellekestour zetten we in op de inventarisatie en ontsluiting van kapellen als waardevol klein historisch erfgoed in Beringen.   In een eerste fase willen we met de hulp van de Beringenaar alle bestaande kapellen op het grondgebied van Beringen in kaart brengen. Denk daarbij aan de ligging, eigenaar, tradities, toestand et cetera. We beperken ons daarbij tot kapellen gelegen op het openbaar domein of kapelletjes die zichtbaar zijn vanop de openbare weg. Een kapel in een voortuin of een kleine gevelkapel tegen een woning komt ook in aanmerking, mits toestemming van de eigenaar. In een tweede fase wil de stad een selectie van kapellen verfraaien en in de kijker zetten. Zo kunnen we van deze kapellen terug een ontmoetingsplek maken voor de buurt. De Beringenaren beslissen welke kapellen de stad in de kijker zet met een (tijdelijk) kunstwerk. Na een online stemming onder de inwoners, gaan we met verschillende lokale kunstenaars aan de slag om de geselecteerde kapellen te verfraaien. De informatie verzamelt via het participatieplatform dient als inspiratie voor het werk van de kunstenaar. De inventarisatie van de kapellen is niet enkel gericht op de uitwerking van een kunstproject. Ze vormt ook de basis voor een beleid rond het verder behouden en beheren van de kapellen op het grondgebied van Beringen voor de volgende jaren.

Naast kapellen gelegen langs de weg, in een bos of op een plein zijn er ook veel kapellen die zich situeren in de tuin van een woning. Hoewel deze kapellen niet op het openbaar domein staan, komen deze kapellen ook in aanmerking voor het kunstproject. Het is daarbij wel belangrijk dat de eigenaar akkoord gaat om de kapel mee op te nemen in het project. Er zal daarom steeds voorafgaand contact opgenomen worden met de eigenaar. In eerste instantie moet de eigenaar zijn toestemming verlenen om de kapel in de selectie op te nemen en zo in de kijker te zetten. Daarnaast moet de eigenaar ook openstaan voor een eventuele artistieke ingreep in of rond de kapel. Indien dat niet het geval is, dan wordt die kapel niet verder opgenomen.

In het verleden werden talrijke kapelletjes opgericht uit dankbaarheid of als gelofte. Ze zijn dan ook sterk verbonden met verhalen en gebeurtenissen van lokale families, buurten en wijken. Hoewel het devotie-aspect sterk geminderd is, worden ze plaatselijk nog gewaardeerd of worden deze kleine landschapselementen gebruikt als rustplek voor wandelaars of fietsers. Ze zijn een herkenningspunt, bepalen mee het karakter van de omgeving of buurtbewoners ontfermen zich over ‘hun’ kapelletje als plek om samen te komen. Kapellen hebben ook vandaag nog een actuele betekenis en maatschappelijke relevantie. We kunnen 7 types van kapellen onderscheiden: (Gevel)niskapel: specifieke vormen van niskapellen, zijn ingewerkt in de gevel van een woonhuis, stal of schuur. Ze werden gebouwd ter bescherming van de bewoners, het vee of de oogst of uit dankbaarheid of toewijding voor een heilige. Het beeld wordt vaak afgeschermd. Pijlerkapel: specifieke vormen van niskapellen, ze zijn ingewerkt in een gemetste pijler die meestal wordt afgedekt door een zadeldakje. De nis wordt vaak afgeschermd door tralies, glas of doorzichtig kunststof. Staakkapel: specifieke vormen van kastkapellen, bevestigd op een staak of paal. Kast- of boomkapel: kastjes met een heiligenbeeld in, vaak afgesloten door glas of door doorzichtig kunststof. De kastjes zijn bevestigd tegen een gevel (kastkapel) of aan een boom (boomkapel). Grot: zowel grote, toegankelijke grotconstructies als zeer bescheiden kapellen in grotvorm. De grotten waren vooral populair in de eerste helft van de 20ste eeuw en waren bedoeld om de verschijning van Maria in Lourdes (Frankrijk, 1858) te herdenken. Grote kapellen (betreedbaar): kapellen als betreedbare gebouwtjes. De plattegrond is vaak rechthoekig met een vlakke, halfronde of veelhoekige achterzijde. Binnen staat vaak een altaar en stoelen of banken. Kleine kapel (niet betreedbaar): niet betreedbare kapellen, die groter zijn dan een pijlerkapel of een bijzondere vorm hebben.